Komplo Teorileri Üzerine

[samsa]

Samsa,

Son yazından anladıklarım/anlamadıklarım şunlar:

- Hepimiz paranoyağız. Çünkü bu çok eskilerden geliyor ve hepimize sirayet etmiş. Bu bizim varoluş tarzımız.
- Paranoyaklık iyi birşey çünkü işe yarıyor. Olması gereken bu o zaman.
- Dolayısıyla paranoyak olma-olmama diye bir ayrım kalmadı.

onca yazışmadan sonra yazdıklarımdan bunları çıkarman açıkçası benim açımdan bu diyalogu sürdürmenin pek anlamlı olmadığı düşüncesini doğurdu. daha önce benzer bir durumla karşılaştığımda şuna benzetmiştim: ben "kara göründü" diyorum sen  "kara ne güzel renk" diyorsun. şu halde keşke benim seni okuduğumun yarısı kadar özen göstererek okuma yapsaymışsın demeden edemiyorum. sağlıcakla..

[oe_]

Okumada sorun yok, yazmada sorun var.

Ben edebi olmaya çalışmanın dışında bir argüman göremedim elle tutulur.
Daha önceki yazdığım şeyler de öyle, havada kaldı.

Bunun üstüne, gene de pek birşey söylememeye çalıştım.
Ama kalkıp beni suçluyorsan da, "o kadar da değil", demek durumundayım.

Neyse, sen de kal sağlıcakla.
Argümanlar havada kalırken benim için de yazmanın çok anlamı kalmadı bu konuda.

[lossantos]

Sorun şu ki her türlü bilgiye ulaşım araçları bir takım seçkin sınıfın kontrolünde. Bu sınıfın bizden gerçeği gizleyip gizlemediği tartışması bir yana, durum kendi kendisine şüphe uyandırmaya oldukça müsait. Dünya Sağlık Örgütü'nü ele alalım, pandemi boyunca kravatlı takım elbiseli insanlar çıkıp bir takım rakamlar ve tavsiyeler verdi durdu. Her anlattıkları da dünyanın %80'inde adeta kanun sayıldı. Birincisi bu adamlar kimdir neyin nesidir, ikincisi tahsilli kimseler olsa bile karakteri zayıf, yalana ve dolandırıcılığa müsait kimseler midir veyahut bu örgüt bünyesinde barındırdığı karakteri zayıf insanları nasıl denetliyor, olası manipülasyonlarını nasıl engelliyor, kurum içinde böyle bir denetleme mekanizması var mı? Varsa bunu denetleyenler kimler? Üçüncüsü bu örgütün Çin, ABD gibi dünya devleriyle ilişkisi nedir? Aralarında ticari ya da gönüllü bir anlaşma var mıdır? Varsa nedir? Bu ülkelerle yaptığı toplantılarda neler konuşuluyor? Örgütün kendi personeliyle kendi içinde yaptığı toplantılarda neler konuşuluyor? Alınan kararlar nasıl yanlışlanabilir? Yanlış karar alındığında sorumlu kim olacak?

Sadece rastgele aklıma gelen bir kuruma dair kafama takılan şeyler bunlar. Çoğu sorunun da cevabı yok veya sade vatandaşın cevaba ulaşabilmesi mümkün değil. İnternette inciğine cıncığına kadar yaptığın araştırmalar da yetersiz kalıyor, kaldı ki internet zaten apayrı bir bilgi çöplüğü. Tüm bunlar biriktiğinde çoğu cahilane de olsa komplo teorilerinin alıp başını yürümesi işten bile değil. Çünkü cevabını bilmediğin şeyin olasılıkları sonsuzdur. Başta söylediğimi tekrar söylüyorum, bilgiye ulaşmak için kullandığımız araçlar bir takım seçkin sınıfın kontrolünde olduğu sürece burda yakasından tutup "sen napıyorsun" diye sorulması gereken oyuncu değil oyunun kendisi oluyor.

[oe_]

Sorun şu ki her türlü bilgiye ulaşım araçları bir takım seçkin sınıfın kontrolünde.

Şu cümleyi kurduğunuz anda zaten, Samsa'nın 'komplo kafası' tabir ettiği/edeceği şeyin içinde olmuş oluyorsunuz Samsa'ya göre.

Aslında insanların hiçbir şeyden şüphelenmemeleri için, toptan bir girişim tasarlansa idi; Samsa bu girişim için görevlendirilse idi, tam da bu tezi ortaya koyması gerekirdi. Kendini tüm komplolardan azade zannederken, en büyük komplonun içinde bulmak gibi birşey bu.

Şüphelenmekten vazgeçemeyiz. Ayrımı ortaya koymak zorundayız. Fikrin doğruluğu/yanlışlığı, o düşünceyle ilgilenmenin hangi noktaya kadar sağlıklı olup/olmadığı asıl nokta. Bunu bir kenara bırakıp 'komplo kafası' diye birşey varsayamayız.

---

Samsa bunu ortaya koyamadı ve koymakla da ilgilenmiyor gözüküyor. Öyleyse ben deneyeyim. Bu aslında; komplo teorisinden 'vazgeçebilme' yeteneğidir. Yani şartlar oluştuğunda kişi bu teoriden vazgeçebiliyorsa, o sağlıklıdır. Eğer kendi varoluşunu birşeylere dayandırma, kendini gerçekleme hissiyatı için 'komplo teorileri' üzerinden doyum sağlama ve bu amaçla komplo teorisi üretme durumu varsa, bundan vazgeçemeyecektir. Çünkü vazgeçince elinde birşey kalmadığını hissedecek. İkisi arasındaki ayrım bu.

Öte yandan, insan bazan, gene aynı sebepten (kendi varoluşunu, kendini gerçeklemesini ve doyumunu buna bağladığından), bazı düşüncelere 'kapalıdır'. Bunun kendini bir komplo teorisine bağlamaktan pek bir farkı yok aslında (Birbirinin tersi olan iki şey aynı kapıya çıkıyor. Birinde birşeylerden 'fazla' şüpheleniyorsun, diğerinde ise 'şüphelenmeme isteğin aşırı fazla', şüpheye ve karşıt duruma/teze 'kapalısın'). Orada teoriye bağlanıyorsun, burada da zıttına öyle bağlanıyorsun ki, zıt teoriden şüphelenmekten 'hoşlanmıyorsun'. Öyle ki, konu açıldığında, (sizin zihninizde) 'geçiştirilir' ve klasik kaçış argümanınız devreye girer. Hatta bunu gizil bir güç olarak kullanmayı sevdiğinizden; bu, karşı tezi sunan kişiye söylenmez bile. Çünkü söylenirse yıkılabilme olanağının doğabilmesi riski de var. Dolayısıyla 'kendinizle memnun mesut' aynı fikirle kalmaya devam edersiniz. Bunun; komplo kafasından, birtakım komplolara 'bağlanmaktan' hiç farkı yok aslında.

[zgnrsn-R]

Geçmişte bir kaç defa deneyimledim: Düşünürken aklıma gelen bir şeyin zaten olmakta olduğunu farketmem. Emperyal devletlerin ne gibi komplolar düzenleyebilecekleri konusunda akıl yürütüp bir şeyler tasarladığınızda ve o yönde araştırma yaptığınızda; zaten büyük denilen devletlerin bunları uygulamakta olduğunu algılayabilirsiniz. Örneğin çocuklarınızı kendi ülkesinde istihdam edip sizin ülkenizi sömürmekte onları kullanabiliyorlar. Birilerine  burs verip; çeşitli deneylerden geçirip, yetenek görürlerse sizin bir uygunsuzluğunuzu (veya delil üretme ile sahte suç ile) kullanıp sizi casus yapabilirler.

Art niyetli; içten pazarlıklı insanların akıllarını komplo için kullanmaları geçmiş, güncel ve gelecek dünyasının bir gerçeği; bedava hiç bir şey yok. Bir zamanlar Avrupa'da yabancı öğrencileri çok düşük bir ücretle gezdiriyorlardı. Bu öğrencilerin gizlice çekilen seks filmleri olması  akla gelmelidir. Daha kim bilir neler var? Aklın bela halleri. Üstelik kötü insanlar bilimden ciddi ölçekte yararlanıyorlar ya beni çok irrite ediyor.

Aziz Nesin'in bir öyküsü vardı: Köpek balıkları medeni olsaydı diğer balıklar için yararlı pek çok şey yapardı bunlardan biride okullar açardılar ve orada balıklara köpek balıklarının ağzına doğru yüzmeyi öğretirlerdi. Dünyada bunun örnekleri vardır; örneğin İngilizlerin çinlilere bedava gaz lambası dağıtmaları ve şekilde gaz yağı pazarı yaratmalar. Marşal yardımı yapılarak bazı ülkelerin kendi ürünlerine talep yaratmaları. Printeri ucuz satıp kartuş fiyatını yüksek tutmak gibi.